- Ερώτηση: Ποια η διαφορά του Ψυχιάτρου από τον Ψυχολόγο;
Απάντηση: Στην εκπαίδευση! Ο ψυχίατρος είναι γιατρός που έχει αποκτήσει τον τίτλο της ιατρικής ειδικότητας της ψυχιατρικής. Κι αυτό επιτυγχάνεται σε διάστημα 12 (δώδεκα) ετών. Ο ψυχίατρος έχει εξετάσει δεκάδες ασθενείς, έχει ειδικευθεί σε όλες τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας (ψυχιατρεία, τμήματα βραχείας και μακράς νοσηλείας, επείγοντα, κέντρα ψυχικής υγείας, ψυχιατρικά τμήματα γενικών νοσοκομείων, συμβουλευτικούς σταθμούς, ξενώνες, οικοτροφεία κ.α.). Επίσης, στα πλαίσια της ειδικότητας, υποχρεωτικά έχει εκπαιδευθεί στην ψυχοθεραπεία, έχοντας συνεχείς επιβλέψεις από τους επιβλέποντες και τέλος υποβάλλεται ενώπιον τριμελούς εξεταστικής επιτροπής σε εξεταστική δοκιμασία – γραπτή και προφορική – για να αποκτήσει τον τίτλο της ειδικότητας και το δικαίωμα να ασκεί την ψυχιατρική.
Ο ψυχολόγος είναι θεωρητικός επιστήμονας με εκπαίδευση 4 (τεσσάρων) ετών. Έχει τελειώσει ψυχολογία που δεν έχει εξετάσει κανέναν ασθενή και δεν έχει δικαίωμα να παρεμβαίνει σε θέματα υγείας των αρρώστων. Τελειώνοντας το Πανεπιστήμιο της ψυχολογίας, ο ψυχολόγος το μόνο που δικαιούται να κάνει είναι οι ψυχομετρικές δοκιμασίες.
Ο ψυχολόγος ανήκει στα λεγόμενα παραϊατρικά επαγγέλματα, όπως είναι οι φυσιοθεραπευτές, οι παρασκευαστές και οι τεχνολόγοι ιατρικών εργαστηρίων.
Χρήσιμο θα ήταν οι άρρωστοι να επισκέπτονται ψυχολόγο, μετά από παραπομπή τους από ψυχίατρο, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλες τις πολιτισμένες χώρες του κόσμου.
Αν θέλουμε να κάνουμε έναν πιο περιγραφικό προσδιορισμό θα κάνουμε έναν παραλληλισμό δύο άλλων επαγγελμάτων: του Πολιτικού Μηχανικού και του Μαθηματικού. Σε ποιόν θα πηγαίνατε για να φτιάξει τα σχέδια μιας οικοδομής; Στον Πολιτικό Μηχανικό ή το Μαθηματικό; Στον Πολιτικό Μηχανικό φυσικά!!! Μα θα σας ξαναρωτήσω: αφού ο Πολιτικός Μηχανικός χρησιμοποιεί τα μαθηματικά για να βγάλει τα σχέδια της οικοδομής γιατί να μην πάτε στο Μαθηματικό να σας φτιάξει τα σχέδια; Διότι ο Μαθηματικός είναι θεωρητικός. Νομίζω ότι το παράδειγμα είναι κατατοπιστικό και απαντά εμμέσως στο αρχικό μας ερώτημα.
- Ερώτηση: Σε ποιόν πρέπει να πάω αν δεν αισθάνομαι καλά: στον Ψυχίατρο ή στον Ψυχολόγο;
Απάντηση: Για την υγεία ενός πληθυσμού είναι υπεύθυνοι οι γιατροί. Άρα θα πρέπει να γίνει πρώτα επίσκεψη σε κάποιον ψυχίατρο, ο οποίος θα προβεί σε μία πλήρη ιατρική εξέταση διεξάγοντας έναν πλήρη κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο και κατόπιν αν συντρέχουν λόγοι αυτός θα κάνει παραπομπή σε ψυχολόγο.
- Ερώτηση: Ποια η διαφορά του Ψυχιάτρου από το Νευρολόγο;
Απάντηση: Μέχρι το 1981 οι ειδικότητες της Νευρολογίας και Ψυχιατρικής αποτελούσαν από κοινού μια ενιαία ειδικότητα την Νευροψυχιατρική. Και οι γιατροί που τελείωναν την ειδικότητα αυτή ονομαζόταν Νευρολόγοι – Ψυχίατροι. Από το 1981 και μετά διαχωρίστηκαν σε δύο διαφορετικές ειδικότητες την Νευρολογία και την Ψυχιατρική.
Η Νευρολογία ασχολείται με παθήσεις κυρίως του εγκεφάλου και των περιφερικών νεύρων: με τα εγκεφαλικά, την επιληψία, τη νόσο του πάρκινσον, τη σκλήρυνση κατά πλάκας, τους όγκους εγκεφάλου, τις ημικρανίες, τις νευροπάθειες (νευραλγία τριδύμου), παραπληγίες, τετραπληγίες, κ.α.
Η Ψυχιατρική είναι ο κλάδος της ιατρικής επιστήμης που ασχολείται με τις διαταραχές επικοινωνίας και συμπεριφοράς, τη διερεύνηση των αιτίων, τη διάγνωση, τη θεραπεία και αποκατάσταση των ψυχικών διαταραχών, οι οποίες διαταράσσουν την ψυχική ισορροπία, τις διαπροσωπικές σχέσεις, τη λειτουργικότητα και την προσαρμογή του ατόμου στο κοινωνικοπολιτιστικό του περιβάλλον.
Είναι ο κλάδος της ιατρικής που ασχολείται με την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία των υποκειμενικών ή αντικειμενικών ψυχοπαθολογικών συμπτωμάτων, που είναι αποτέλεσμα ενδοψυχικών συγκρούσεων και προσωπικών βιωμάτων.
Οι ασθένειες που εμπίπτουν στο αντικείμενο της ψυχιατρικής είναι οι κάτωθι: Άγχος, Κατάθλιψη, Φοβίες, Κρίσεις Πανικού, Έμμονες Ιδέες, Διαταραχές Ύπνου, Ψυχοσωματικές Διαταραχές, Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής (Βουλιμία, Νευρογενή Ανορεξία) Διαταραχές της Προσωπικότητας, Ψυχοσεξουαλικές διαταραχές, Αλκοολισμός, Ψυχώσεις, Σχιζοφρένεια, Διπολική Διαταραχή, Ψυχαναγκαστικές Συμπεριφορές, Ενασχόληση με τυχερά παιχνίδια κ.α.
- Ερώτηση: Εγώ «έχω τα νεύρα μου» γιατί να πάω σε Ψυχίατρο;
Απάντηση: Η φράση «έχω τα νεύρα μου» στην κουλτούρα του λαού μας σημαίνει ότι δεν αισθάνομαι καλά, δηλαδή νευριάζω εύκολα, θυμώνω, είμαι ευέξαπτος κ.α.
Είναι το πιο πιθανό όποιος «έχει τα νεύρα του» να υποφέρει από κάποια διαταραχή που αναφέρεται στην προηγούμενη ερώτηση. Η επίσκεψη σε ψυχίατρο θεωρείται απαραίτητη για την ορθότερη αντιμετώπιση του προβλήματος διότι είναι ο πιο ειδικός που θα χειριστεί σωστά την κατάσταση.
- Ερώτηση: Τι είναι η ψυχοθεραπεία και ποιος είναι ο ψυχοθεραπευτής;
Απάντηση: Αρχικά θα πρέπει να τονιστεί ότι η ψυχοθεραπεία δεν είναι μια επείγουσα θεραπεία. Δηλαδή αν ο άρρωστος έχει επίμονες κρίσεις πανικού η ψυχοθεραπεία έχει ένδειξη αφού πρώτα αντιμετωπιστούν οι κρίσεις πανικού. Παράδειγμα: ένας που πνίγεται στη θάλασσα έχει άμεσα ανάγκη από χείρα βοηθείας, όχι από εκμάθηση τεχνικών κολύμβησης.
Η ψυχοθεραπεία είναι η αντιμετώπιση δια του λόγου, ορισμένων ψυχικών διαταραχών (όχι όλων) και ανάλογα πάντα με τη βαρύτητά τους. Ο ψυχοθεραπευτής προσπαθεί να δώσει στον ψυχοθεραπευόμενο να αντιληφθεί και να κατανοήσει τις συγκρούσεις που προκύπτουν από τη συμπεριφορά του, προτείνοντας κάθε φορά τις ανάλογες λύσεις. Είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης των ψυχικών προβλημάτων, όπου ένα εκπαιδευμένο άτομο (θεραπευτής) συνάπτει μια συμφωνία συνεργασίας με το άτομο που έχει το πρόβλημα (θεραπευόμενος) και με συγκεκριμένη επικοινωνία προσπαθεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα της διαταραχής, να τροποποιήσει ή να αντιστρέψει τα συμπτώματα της καθώς και να βοηθήσει στην πρόοδο και εξέλιξη της προσωπικότητας του ατόμου.
Σήμερα έχουν αναφερθεί περισσότερα από 400 διαφορετικά είδη ψυχοθεραπείας. Επιγραμματικά θα αναφέρω μερικά: Ομαδική, Συστημική ή Οικογενειακή, Γνωστική, Συμπεριφορική, Υποστηρικτική, κ.α.
- Ερώτηση: Τι είναι η ψυχανάλυση;
Απάντηση: Η ψυχανάλυση αποτελεί είδος ψυχοθεραπείας που σκοπό έχει την αλλαγή της προσωπικότητας του ατόμου. Είναι σημαντικό το άτομο να αντιληφθεί και να συνειδητοποιήσει, ότι η συμπεριφορά του αποτελεί προϊόν της προσωπικότητά του και επιθυμεί οικιοθελώς, τη μεταβολή αυτής της προσωπικότητας που τον «βλάπτει».
Η ψυχανάλυση βασίζεται κυρίως στην ερμηνεία ως θεραπευτική τεχνική, και επικεντρώνεται σχεδόν αποκλειστικά στα δρώμενα και συμβάντα της σχέσης ανάμεσα στον αναλυόμενο και τον αναλυτή. Η σχέση αυτή χαρακτηρίζεται από τη «μεταβίβαση», δηλαδή τη μεταφορά από τον αναλυόμενο στον αναλυτή ασυνείδητων επιθυμιών, φαντασιών και θετικών ή αρνητικών συναισθημάτων, που απευθύνονταν σε σημαντικά πρόσωπα της ζωής του αναλυόμενου (γονείς, αδέλφια κ.α.).
Η συχνότητα των θεραπευτικών συνεδριών στην ψυχανάλυση είναι 1 – 2 φορές τη βδομάδα για διάστημα 2 έως 5 έτη.
Προϋποθέσεις για την επιλογή των αναλυόμενων είναι οι εξής:
α) Ηλικία κάτω των 40,
β) Η ικανότητα του ατόμου για στέρηση της ικανοποίησης των επιθυμιών,
γ) Ισχυρό εγώ που έχει τη δυνατότητα να παλινδρομήσει και να αντιληφθεί τα απωθημένα παιδικά βιώματα, χωρίς όμως να διασπαστεί,
δ) Η ύπαρξη ενός ρεαλιστικού πλαισίου ζωής του ατόμου που θα αναλυθεί, και
ε) Ο θεραπευόμενος να έχει αρκετά χρήματα που μπορεί να τα διαθέσει για τη θεραπεία του αυτή.